بن سای :
طبیعت بن سای
بن سای درخت یا درختچه ای است که در یک گلدان یا یک ظرف پرورش داده میشود. ارتفاع آن بین 20 تا 80 سانتی متر است که گاهی به یک متر هم میرسد. هر چه درختان بن سای بیشتر شبیه برادران بزرک خود در طبیعت باشد کیفیت و جلوه آنها بیشتر است. واژه بن سای به معنی درخت در گلدان یا سینی است. بن به معنی سینی و سای به معنی درخت است. ولی این تعریف ساده برای بن سای کافی نیست و فلسفه بن سای بسیار عمیق تر از آن است.
در کشورهای خاور دور این درخت نمودار هارمونی میان زمین و انسان و طبیعت است.در عرفان کشورهای شرق راه تکامل در هماهنگی کامل میان انسان و طبیعت است که تمام اجزاء هستی و بالندگی در آن خلاصه میشود. چه هدفی زیباتر از این برای پرورش بن سای میتوان یافت ؟
در غرب نگهداری بن سای یک سرگرمی است ولی در کشورهای خاور دور این کار یک بعد معنوی – فلسفی نیز دارد. اشخاصی که به این سرگرمی زیبا روی می آورند , وقت زیادی را به تماشای درختان خود اختصاص میدهند که پاداش این کار آرامش , توازن روحی و جسمی و درک عمیق طبیعت و زمان است. پرورش بن سای کار دشواری نیست ، کمی اطلاعات باغبانی و دانستن راهکارهای پیرایش این درخت برای شروع کافی است. اینجا لازم است به این نکته مهم اشاره شود که بن سای یک درخت رنجور نیست که به زور یا با تغییرات ژنتیکی کوچک نگه داشته شده باشد. اکثر درختان بن سای طولانی تر از هم نوعان خود در طبیعت عمر میکنند و این نشان می دهد که آنها درختانی بسیار شاداب و سالم هستند. نگه داری و مراقبت از این درختان دشوارتر از دیگر گیاهان گلدانی نیست , به شرط آنکه نیازهای خاص آنها را بدانید و رعایت کنید. بیشتر ظروف این درختان بسیار کم عمق است و در شرایط اقلیمی ایران مراقبت بیشتری نیاز دارند.آبیاری , کود دهی , هرس و فرم دهی به این درختان فنون خاص خود را دارد.
تاریخچه بن سای :
ریشه بن سای را باید در چین باستان جستجو کرد . هنرمندان چین باستان در حدود سال 222 قبل از میلاد شروع به ساختن ماکتهایی از باغ های زیبا و گوشه هایی از طبیعت کردند. برای هماهنگ بودن درختان در این مجموعه ها آنها ناگزیر بودند درختان را به صورت کوچک پرورش دهند. می گویند در ابتدا هنرمندان بودند که با قدرت جادویی خود دور نماهایی از طبیعت را به صورت کوچک کپی کردند.
در کنار این هنر که در چین و کشورهای چینی تبار هنوز بسیار مجرب است , در دوران حکومت سلسله تسین حدود 206 قبل از میلاد مسیح برای اولین بار از پون سای نام برده میشود. طریق نوشتن پون سای در چین و بن سای در ژاپن مشابه به هم است و معنی آن یک درخت بدون دور نما است. بن سای با پن جینک به معنی دور نما با درخت , صخره , حیوان و انسان در یک مجموعه معنی میدهد. در آن زمان یک کارمند عالی رتبه چینی به نام تون – گون – مینگ برای اولین بار گل داوودی را در گلدان پرورش میدهد و بعد از این به گیاهان دیگر روی می آورد. این زمان را میتوان شروع پرورش گیاهان در گلدان نامید. حدود 200 سال بعد از دوران حکومت تانگ نقاشی هایی از درختان سرو , کاج , آلو و بامبو که در گلدان کاشته شده اند وجود دارد. راه ورود این هنر زیبا به ژاپن احتمالا از طریق راهبان بودایی در قرن 10-11 میلادی بوده است. آنها به بن سای به مثابه یک شی مذهبی مینگریستند : پله های سبزی که به آسمان پیوند خورده اند, یعنی ارتباط انسان و کائنات. در دوران یوان (1280-1368 میلادی) تاجران و سیاستمدارن ژاپنی این درختان را از سفرهای خود به چین به ارمغان می آوردند. گفته میشود که در سال 1644 یک کارمند عالی رتبه چینی به نام چون سون سویی که از بیداد حاکمان چینی به ژاپن پناه آورده بود , تمام کتب و نوشته های خود درباره بن سای را به آنجا آورد. او با دانش خود در شکوفایی این هنر در ژاپن بسیار تاثیر گذار بود. این زمان شروع فرهنگ بن سای در ژاپن محسوب می شود که در اواخر قرن نوزدهم از انحصار اشراف و سامورایی ها خارج شده و به یک سبک سرگرمی مردمی تبدیل میشود. اما معرفی این هنر به غرب توسط ژاپنی ها صورت گرفت. ابتدا در سال 1878 در نمایشگاه جهانی پاریس و سپس در نمایشگاه جهانی لندن در سال 1909 این هنر به غرب معرفی شد.
هنر بونسای در ایران قدمت زیادی نداشته و با وجود استادانی که بیش از 30 سال در این زمینه فعالیت دارند این هنر شرقی در کشور ما نوپا و تازه کار میباشد. امید است که با استفاده از دانش این استادان و به بهره گیری از استعداد بی نظیر ایرانی شاهد رشد و شکوفایی فرهنگ صحیح بن سای در ایران باشیم.
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها:
تبادل لینک هوشمند